Сайт газеты МАЯК

АЭС салуда қандай мәселелер туындауы мүмкін деген сұрақты эмоциясыз, прагматикалық түрде талқылайық.

Подробности

Категория: Последний номер

Создано 30.09.2024 08:03

Автор: Super User

Просмотров: 180

БІРІНШІ МӘСЕЛЕ - АЭС салуға үлкен қаражат қажет, бір АЭС-тің минималдық құны 12 миллиардтан 25 миллиард долларға дейін. Қазынада мұндай ақша жоқ.
- ҚР сыртқы қарызы 2024 жылғы 1 сәуірде 162,5 миллиард долларды құрады. Тоқаев басқарғаннан бері (2019 жылдан бастап) сыртқы қарыз 5,7 миллиард долларға өсті.
- Биыл бюджет тапшылығы рекордтық 3,9 триллион теңгеге жетіп, жақындап келе жатқан мемлекеттік бюджеттегі орасан зор тесікті атап өту қажет
- АЭС құрылысы 80% қарыз ресурстары, 20% меншікті қаражат (яғни 2,4 миллиард доллар) арқылы қаржыландырылады. Бұл қаражатты болашақ ұрпақтың Ұлттық қорынан аламыз.
- Бір АЭС-тің 80%-ы (9,6 миллиард доллар) қарыз қажет. Пайда болатын сұрақ, оларды қайдан аламыз? Мүмкін, Қытай немесе Ресейге тағы да тәуелді боламыз.
ЖАУАП - Шынында да, АЭС құрылысы қымбат жоба, бірақ оның бірнеше қаржыландыру схемалары бар. Жоба әрдайым өтеледі және тиімді болады.
Өтелу мерзімі қаржыландыру схемасына байланысты, ал АЭС-тің күтілетін жұмыс кезеңі 60 жыл немесе одан да көп. Яғни, шығынсыздық нүктесіне шығу мерзімі осыдан әлдеқайда ұзақ.
АЭС жеткізуші елдің құлы деп айту дұрыс емес.

ЕКІНШІ МӘСЕЛЕ – АЭС суды көп тұтынуымен ерекшеленеді, әсіресе реакторды салқындату үшін конденсаторларда көп су жұмсалады.
Қазақстанда атом станцияларының салқындату мәселесін қалай шешуге болады?
-Бір миллиондық блок (қуаттылығы бір миллион киловатт) бір сағатта 200 мың тонна немесе секундына 55,5 текше метр су тұтынады.- Суды қайдан аламыз? Қазақстанда су тапшылығы мен құрғақшылық мәселесі бар.
- Балқаш көлі жыл сайын таязданып келеді және Іле өзені арқылы қоректенеді. Астана әлі күнге дейін Пенкинмен суды бөлу туралы келісімге қол қойған жоқ.
Маңызды нюанс: Оңтүстік Корея мұхиттағы түбек, сондықтан су ресурстарында проблемалар жоқ; реакторды салқындату үшін секундына 50 тонна су алу оларға қиын емес. Ресей, АҚШ, Франция, Түркия сияқты елдерде де су ресурстары жеткілікті, яғни оларда су мәселелері жоқ.
ЖАУАП:
- Біріншіден, автор көрсеткен деректер дұрыс емес – «1 ГВт АЭС сағатына 200 000 тонна немесе 55,5 м³/сек су тұтынады» деген мәндер шамамен 100 есе жоғары. Мысалы, Беларусь АЭС жобалық құжаттарына сәйкес (1200 МВт-тан 2 блок) 1 блокқа қайтарымсыз су тұтыну 0,47–0,7 м³/сек, ал 2 блок үшін 0,94–1,4 м³/сек. Реакторларда су жабық жүйеде айналады, ал ашық контурда (салқындатқыш мұнараларда) қайта ағады.
- Екіншіден, АЭС-ке көп су қажет емес, кез келген ЖЭС сияқты. Еуропадағы АЭС-тердің бір бөлігі шағын өзендердің жанында орналасқан.
- Үшіншіден, «Балқаш жыл сайын таязданып келеді» деген тұжырымда дереккөз жоқ. 2000-2009 жылдар аралығында Балқаш көліндегі судың көлемі ауытқып отырды (2000 ж. = 95,5 км³, 2006 ж. = 116 км³, 2009 ж. = 109,2 км³). Мәселені ескере отырып, деректерді мұқият зерттеу қажет.
Қазіргі таңда Қазақстанда қарастырылып жатқан реакторларда жылу тасымалдағышының айналымы тұйық жүйеде, сондықтан су қоршаған ортаға төгілмейді. АЭС-те су турбинадан кейінгі конденсаторды салқындату үшін пайдаланылады, атом реакторының жүйелерімен байланысы жоқ. АЭС, кез келген ЖЭС сияқты, жұмыс кезінде белгілі мөлшерде су тұтынады, ал судың булануы салқындату мұнараларында жүреді.
Балқаш көлінің жағасындағы АЭС қанша су тұтынады деген сұраққа жауап: салқындатқыш мұнаралардағы судың жоғалуы климаттық жағдайларға байланысты. 2400 мегаватт қуаттағы екі блокты АЭС-тің жобалық су шығыны жылына 63 млн м³-дан аспайды, бұл Балқаш көлінің жылдық табиғи булануының 0,32%-ын құрайды. Балқаш көлінің жалпы көлемі шамамен 108,3 млрд м³, яғни АЭС-тің жұмысы көлдің су балансына елеулі әсер етпейді.

• < Назад
• Вперёд >