Сайт газеты МАЯК

Жаңа маусымдағы жаңа қойылым

Подробности

Категория: Главное

Создано 17.10.2019 06:14

Автор: Қыдырбек ҚИЫСХАНҰЛЫ Суреттерді түсірген Бағдат АХМЕТБЕКОВ

Просмотров: 454

Кеңестік қылышынан қан тамған зұлмат дәуір. Кең етек алған сатқындық. Бетіңе күле қарап, сырт айнала бере, көпе-көрінеу көрінген екіжүзділік. Көгершін пендеге жасалған қиянат. Жазықсыз жабылған жала. Торға түскен бейкүнә тағдыр. Біржақты айыпсыз тергеу. Күштеп мойындатуға тырысу. Шаш ал десе, бас алған зұлымдық. Заңсыз орындалған сот үкімі. Қыршын кеткен ғазиз ғұмыр...

Міне, осы көріністердің барлығы көрнекті жазушы, жазба әдебиетіміздің негізін қалаған жерлесіміз Бейімбет Майлиннің өмірін арқау еткен «Қаламгер» (Би-аға туралы тамшылар) спектаклінің тұсаукесерінде қамтылады. Облыстық қазақ драма театры биылғы 20-шы маусымашар шымылдығын бірегей тұлғаның бейнесін сомдаған қойылыммен бастап отыр.
Қазақ даласындағы тұңғыш дыбыстық «Амангелді» фильмінің сценарийін жазып, сол көркем туындының түсірілімін енді аяқтап келген жазушы-драматург «үштіктің» құрығына ілініп, қамауға алынғаны аян. Тергеу өкілдері де Би-ағаның шыққан тегінен ештеңе таба алмады – бай тұқымынан емес. Қызмет бабында да кілтипан жоқ – ол мансап қуған жан емес. Тек бір ғана сылтау – шығармалары арасынан жарлы-жақыбайлар өмірін суреттегені. Шолақ белсенділердің ойынша кедейлер тағдырын дәріптеуге болмайды – келешек кеңестік жастардың санасына кері әсерін тигізеді. Майлиннің 58 баппен ату жазасына кесілуіндегі негізгі айып та – осы.
Би-ағаның тар қапасқа түсіп, жарты жыл азап көре жүріп, талай қисынсыз сұрақ астына алынғанымен қатар, әке-шешеден ерте айырылып, әжесінің бауырында өткізген бала шағы, жан жары Гүлжамал екеуінің отбасылық дәурені – бір жарым сағаттық драмаға сыйып кеткен шебер сахналық көрініс. Тіпті, жазу үстелінде отырып, Гүлжамалдың қытығына тиіп, оның шамданғаны арқылы шығармадағы әйел кейіпкерінің образын суреттейтін эпизод та жоқ емес.
Бейімбет Майлинге жазадан құтылу үшін алдында екі жол тұр – біріншісі, өзінің халық жауы емес екенінен танбау, екіншісі, тергеуші көрсеткен өзі қатарлы зиялы қауым өкіліне сатқындық жасап, «үкіметке қарсы» деген куәлік беру.
Басты кейіпкерлерді театрдың жас актерлері Нұрлан Байшин (Бейімбет Майлин), Қымбат Әуезханова (Гүлжамал)сомдаса, бала Бейімбет бейнесінде – Әлижан Бек. Шара Мүсілова, Мейрам Жапаров, Ажар Шәкіржанова, Бақытжан Таңатқанұлы, Олжас Бегайдаров, Нұрлыбек Кенжеахметов, Төленді Әлғожин, Ерхан Барақов, Диана Тұрсынова, Ғабит Қызыровтар өздеріне жүктелген рөлдерді шеберлікпен алып шыққан.
- Биыл Би-ағаның 125 жылдық мерейтойында қайраткердің құрметіне арнап көрерменге қойылым тарту етпегеніміз біз үшін үлкен сын. Бұл – ұлы жазушының алдындағы парызымыз. Драмада кейіпкердің ішкі дүниесіне көбірек үңіліп, адами тұрғыдан көрсеткіміз келді. Батыс Қазақстан облыстық қазақ драма театры әдебиет бөлімінің меңгерушісі Нұрлан Сәдір жазда Би-ағаға арналған мүшәйраға келген кезде өзінің жазған туындысын ұсынды. Міне, содан бастап бірегей тұлғаның бейнесін сомдап шығару идеясы туындады. Сценарийі құрастырылып, соңғы бір ай көлемінде шығармашылық ұжыммен сахнадағы дайындықтарды өткіздік, - деді қойылым режиссері Әлия Баймахан.
Маусымашарда құттықтау лебізін арнаған облыстық мәдениет басқармасының басшысы Ерлан Қалмақов туынды сәтті шыққан деді. Ал арнайы келген қайраткердің ұрпақтары әрі Бейімбет Майлин қорының өкілдері «Қаламгер» (Би-аға туралы тамшылар) спектаклін Қазақстанның өзге де өңірлерінің үлкен сахналарында көрсетсе деген ұсыныстарын білдіріп жатыр. Өнер қарашаңырағына келіп, тұсаукесерді тамашалаған көрерменнің ұзақ уақыт шапалақ соғып, айрықша қошемет көрсеткенінен-ақ қойылымның қаншалықты жоғары деңгейде өткенін аңғару қиын емес.

• < Назад
• Вперёд >